جا دارد از تلاش همه‌ی اقشار جامعه‌مان که هریک به قدر توان خود، در سنگر سلامت و مقابله با بحران بیماری همه‌گیر کرونا مقابله می‌کنند، یادی کرد و تشکر نمود.

این جستار پاسخی است بر بخشی از مقاله‌ی آقای لقمان احمدی، تحت عنوان «بی‌تفاوتی ماموستایان». به نظر ایشان ماموستاها نسبت به قضایای روز بی‌تفاوت هستند؛ اگر برخی از نقدهای ایشان به جاست، برخی دیگر کلّیّت بخشی است و جای تأسّف. درست است در میان ماموستایان، هستند کسانی که نه تنها نسبت به جامعه، بلکه حتّی نسبت به خود مسجد هم بی‌تفاوت هستند، ولی عملکرد این تعداد اندک را نمی‌توان به همگان تعمیم داد. 

در این راستا، کوتاه به گوشه‌هایی از موضع‌گیری مسؤولانه‌ی ماموستایان در این دو ماه بحران کرونا می‌پردازیم که نه تنها تقابلی با توصیه‌های پزشکی نداشتند بلکه دوشادوش متخصّصان بهداشت و سلامت، مردم را تشویق به همراهی با توصیه‌های پزشکی کرده‌ و در برخی از شهرها با مسؤولان کادر پزشکی و خیّرین دستگیری از خانواده‌های بی‌بضاعت، ارتباط و همکاری داشته‌اند. که در اینجا به چند مورد همکاری و پیشقدمی آنان در شهر مهاباد اشاره می‌کنم:

تعطیلی مجالس و نمازهای جمعه و جماعت 

همگان اطلاع دارند که بنا به سفارشات دینی، ادای نمازهای جماعت و نماز جمعه جزو فرایض عینی‌اند. امّا ماموستایان مهاباد به محض اطلاع از این قضیه، در تاریخ ٨اسفندماه ٩٨، در جلسه‌ی مشترکی که بنا به دعوت جمعی از پزشکان صورت گرفته بود، بعد از تبادل آرا و نظرات، بدون دخالت نهاد و ارگانی دولتی و با مستندات پزشکی از برگزاری نماز جمعه در شرایط کنونی صرف نظر نمودند و وجوب صرف‌نظر از آن را تا عادی شدن شرایط سلامتی جامعه واجب دانستند. در همان جلسه اعلام شد که با توجّه به این شرایط حاد، از این تاریخ به بعد مجالس ترحیم شهرستان در مساجد و در منازل برگزار نگردد و انصافاً مردم روشن و آگاه علی‌رغم میل‌باطنی از آن استقبال نمودند.

این تصمیم مصلحت‌اندیشانه برای جامعه‌ی مسلمان شهرمان، قبل از اعلام پایتخت و موضع مولوی عبدالحمید بوده است. همچنین در مورّخه‌ی ١٧ اسفند ٩٨، نشستی مشورتی و هم‌اندیشانه در مرکز بزرگ اسلامی با حضور جمع کثیری از ماموستایان شهرستان مهاباد و با حضور ریاست محترم بهداشت آقای دکتر علیزاده مبنی بر تعطیلی نمازهای جماعت برگزار شد. سپس علی رغم مخالفت جمع کثیری از نمازگزاران، ماموستایان پیشقدم شده و مردم را توجیه کردند؛ و در شبکه‌های اجتماعی با توجه به شرایط مذکور و دلایل فقهی و بعنوان تخفیف شرعی تعطیلی آن را اعلام نمودند. این تصمیم مسؤولان دینی شهرستان، قبل از اعلام تصمیم ماموستایان سقز و ستاد کشوری اقامه‌ی نماز بوده است.

تشکّر جامعه‌ی روحانیت از کادر پزشکی  

ماموستایان در مورّخه‌ی ٢٨ اسفندماه ٩٨، در قالب بیانه‌ای مشترک که در شبکه های اجتماعی و کانال رسمی تلگرامی «هاژه» منتشر شد، مراتب تشکّر و قدردانی خود را از جامعه‌ی پزشکان و پرستاران و کلّیّه‌ی پرسنل خدوم بیمارستان ها و تمامی دست اندکاران حوزه‌ی بهداشت و سلامت این شهرستان ابراز کردند و مردم را به همراهی با توصیه‌های پزشکی و انجام صدقات و خیرات تشویق نمودند. 

لازم بە دكر است روز یکشنبه ١٧فروردین‌ماه جاری جمعی از روحانیون شهرستان مهاباد ضمن بازدید از بیمارستان موقّت کرونا و ستاد یاری‌رسانان بهمن، از زحمات هیأت امنای بیمارستان موقت و اقدامات خیرین شهرستان مهاباد تقدیر کردند.

مقالات و فتاوای ماموستایان  

این توجّه جامعه‌ی ماموستایان به بحران بهداشتی کرونا و حسّاسیّت در قبال جامعه، و صدور فتاوایی مبنی بر تخفیف شرعی عدم حضور در نماز جمعه و جماعت، تنها محدود به مهاباد نماند و در شهرهای دیگر نیز بازتاب داشت؛ بلکه مقالات و سخنرانی‌هایی در فضای مجازی ارائه شد. از جمله: مقاله ماموستا سیدمصطفی محمودیان، ماموستا رسول ابوالمحمدی و بنده. همچنین فتاوای حاج ماموستا شفیع برهانی، کاک حسن امینی و ماموستا بهروز عزیزی، ماموستا عبدالله ایرانی، فتوای ماموستا جعفر پروینی، ماموستا رحمان سبحانی موضع جمعی از ماموستایان پاوه و استان کردستان که در قالب بیانیه، کلیپهای صوتی و تصویری دیدگاه‌های فقهی خود را در این زمینه بیان کرده‌اند. گرچه روحانیونی هم بودند که مطالبی مبنی بر توکّل صرف بر خدا ارائه کردند و اینکه باید زندگی عادّی خود را ادامه دهیم، ولی نظر این عدّه را نمی‌توان تعمیم داد و قضاوت را باید به وجدان و شعور جامعه و اهل تخصّص واگذار کرد.

کوتاه سخن 

دوست عزیز! از حقیقتی دیگر هم غافل نمانیم و آن اینكه در فقه اسلامی، صدور حكم راجع به مسائلی كه به حوزه فقه مربوط نمی‌شوند، به حوزه‌ی مربوط و رأی اهل‌فن آن حوزه واگذار شده‌اند برای مثال: رأی درباره‌ی انتساب كودك به قائف (قیافه‌شناس) واگذار گردیده است (الأم للإمام الشافعی، ج٦، ص٢٦٥)، همچنین جهت قبله كه با نظر ستاره شناسان تعیین می‌گردد (المجموع، الامام النووی، ج٣ص٢٠١)، و بسیار دیگر. که در اینجا نمی‌گنجد.

دوست عزیز! در این وضعیت کنونی چه انتظاری از ماموستایان دارد، آیا انتظار دارد ماموستایان کار پزشکی را انجام دهند؟ یا ممکن است فکر کنید ماموستاها قدرت اجرایی دارند و باید چکشی با مسائل برخورد کنند و یا بودجه در اختیار دارند تا نیازهای جامعه را برطرف کنند و یا ممکن است انتظار داشته باشند در این وقت ماموستاها مردم را تشویق به خرافه‌گرایی کنند. امروزه دولت‌ها و نهادهای بزرگ با همه‌ی امکاناتی که در دست دارند، از دست این بیماری واگیر به ستوه آمده‌اند! 

دوست گرامی ماموستایان در این روزهای قرنطینه‌ای جز آنکه با سازمان‌های مردم‌نهاد همکاری و تعامل داشته باشند و به پویش مردمی «در خانه بمانیم» کمک کنند، چه کار دیگری از دستشان برمی‌آید؟ ماموستایان در کردستان خود در محرومیت بسر می‌برند و گاهی کم‌لطفی‌های فراونی نسبت به آنان می‌شود. این شیوه نقد بیشتر پوپولیستی است. 

دکتر خالد توکلی از فعّالان مدنی کردستان در مصاحبه با یکی از شبکه‌های تلویزیونی در ٢٠ اسفندماه ١٣٩٨، به صراحت از ماموستایان کردستان تمجید می‌کند که با تعطیلی نمازهای جمعه و جماعت‌های یومیّه و مجالس ترحیم، نقش مهمّی در کاهش آسیب‌های کرونا داشته‌اند.

در پایان جا دارد از کادر پزشکی که در این روزهای سخت برای سلامتی جان همنوعان‌شان، حاضرند جان خود را به خطر بیندازند؛ از پاکبانان و متصدّیان خدمات شهرداری که برای حفظ سلامتی ما شبانه‌روز مشغول پاکیزگی شهرمان هستند؛ از تشکّل‌های مدنی و فعّالان و خیّرین که با بسته‌های معیشتی در خدمت اقشار کم‌درآمد جامعه هستند؛ از هیأت امنای و بانیان خیر احداث بیمارستان ٧٥ تختی موقّت مهاباد که در این راستا بسیار تلاش کردند؛ تشکّر نمود و خدا قوّت گفت، که ان‌شاءالله اجرشان در نزد خدای متعال ماندگار است.